Babeszjoza IDSA
to choroba
zakaźna wywoływana przez pasożyty z gatunku Babesia,
przenoszona przez kleszcze. Przypadki babeszjozy potransfuzyjnej lub
transmisja przezłożyskowa z matki na dziecko są o wiele rzadsze.
Najwięcej przypadków tej choroby u człowieka występuje na terenie
Stanów Zjednoczonych, pojedyncze odnotowano w krajach europejskich,
w tym także w Polsce. Jej cechą charakterystyczną jest
niedokrwistość w wyniku hemolizy erytrocytów, w ciężkich
przypadkach prowadząca do niewydolności wielonarządowej i śmierci,
szczególnie u chorych z osłabionym układem odpornościowym.
U
osób immunokompetentnych babeszjoza przebiega bezobjawowo lub pod
postacią łagodnej infekcji z gorączką, bólami kostno-stawowymi i
erytrocyturią. Diagnostykę w kierunku babeszjozy powinno się
rozważyć u pacjentów z objawami grypopodobnymi zamieszkujących
albo przebywających czasowo na terenach endemicznych oraz u osób, u
których zdiagnozowano inną chorobę przenoszoną przez kleszcze.
Ostateczne
rozpoznanie ustala się na podstawie wyniku cienkiego rozmazu krwi
barwionego metodą Wrighta lub Giemsy, oglądanego pod olejkiem
immersyjnym, bądź amplifikacji materiału genetycznego Babesia
metodą PCR.
Podawanie
atowakwonu i azytromycyny albo chininy i klindamycyny zazwyczaj
pozwala na pełne wyleczenie oraz zapobiega rozwojowi powikłań. W
ciężkich postaciach babeszjozy stosuje się także
transfuzjewymienne krwi. U pacjentów z łagodną lub bezobjawową
postacią babeszjozy często dochodzi do zwalczenia infekcji przez
układ odpornościowy chorego bez konieczności stosowania
antybiotykoterapii.
DROGI
ZAKAŻENIA
Najczęstszą
drogę zakażenia babeszjozą u człowieka stanowi ukłucie przez
kleszcza. B. microti jest najczęściej przenoszona przez
kleszcze z gatunku Ixodes scapularis (kleszcz jeleni)(10). Do
prawidłowego rozwoju, od stadium larwy do osobnika dorosłego,
stawonóg ten potrzebuje krwi kręgowca. Rolę podstawowego żywiciela
odgrywa myszak (Peromyscus leucopus), ale może nim być także
człowiek. Chociaż dorosłe kleszcze też mogą przenosić
babeszjozę, źródłem zakażenia jest najczęściej kleszcz w
stadium nimfy, żerujący w okresie od późnej wiosny do wczesnej
jesieni. Dominujący w Europie gatunek B. divergens nie ma
ściśle określonego transmitera, ale stwierdzono jego występowanie
u kleszczy pospolitych (Ixodes ricinus), a jego głównym
żywicielem jest bydło(9).
Znacznie
rzadziej dochodzi do zakażenia babeszjozą u człowieka drogą
przezłożyskową(11) oraz poprzez transfuzję krwi pełnej lub
produktów krwiopochodnych od bezobjawowych dawców(12). Najczęstszym
gatunkiem pasożyta wywołującego chorobę przenoszoną drogą
transfuzji jest B. microti. W latach 1979–2009 opisano 159
przypadków potransfuzyjnej babeszjozy; aż trzy czwarte z nich miało
miejsce w latach 2000–2009(13). Większość opisanych przypadków
potransfuzyjnej babeszjozy opisano po przetoczeniu koncentratu
krwinek czerwonych, a tylko cztery po transfuzji koncentratu krwinek
płytkowych zanieczyszczonych erytrocytami.
Przypuszcza
się, że wiele przypadków poprzetoczeniowej babeszjozy pozostaje
nierozpoznanych lub nie są oneodpowiednio raportowane. Osoby, u
których rozwinęła się babeszjoza po transfuzji, najczęściej
prezentują jej ciężką postać – ich układ immunologiczny jest
osłabiony przyjmowanymi lekami bądź chorobami towarzyszącymi(5).
MANIFESTACJE
KLINICZNE
Babeszjoza
może przebiegać bezobjawowo, jako infekcja grypopodobna, ale także
jako ciężkie zakażenie, wymagające hospitalizacji na oddziale
intensywnej opieki medycznej lub zakończone zgonem. Postać
kliniczna babeszjozy zależy przede wszystkim od stanu
immunologicznego pacjenta, ale gatunek pasożyta również ma
znaczenie. Czynnikami ryzyka ciężkiejpostaci babeszjozy są: wiek
>50.roku życia, splenektomia, infekcja wirusem HIV, leczenie
immunosupresyjne po transplantacji narządów albo szpiku, terapia
przeciwnowotworowa,przyjmowanie leków anty-TNF-α (etanercept,
infliksymab)lub anty-CD20 (rytuksymab).
Zakażenie
B. microti manifestuje się zarówno jako infekcja
grypopodobna, jak i niewydolność wielonarządowa, która może
zakończyć się zgonem.
Objawy
pojawiają się od 7 dni do 6 tygodni od ukłucia przez kleszcza.
Babeszjoza potransfuzyjna najczęściej rozwija się średnio w ciągu
37 dni od zabiegu przetoczenia krwi (11–176 dni)(13). Prawie
wszystkie przypadki zakażenia B. divergens u ludzi
występowały u pacjentów po splenektomii(17).
Jeden
przypadek objawowy i kilka bezobjawowych infekcji opisano u osób z
prawidłowo działającym układem odpornościowym(18). W przypadku
zakażenia wywołanego przez B. divergens objawy pojawiają
się w ciągu 7–21 dni(17).
Łagodna
postać babeszjozy objawia się bólami kostno-stawowymi i
męczliwością; gorączka (>38°C) może utrzymywać się stale
lub występować tylko okresowo, jednak zwykle towarzyszą jej
dreszcze i zlewne poty.
Do
rzadszych objawów należą:
ból
głowy
sztywność
karku
suchy
kaszel
chrypka
oraz płytki oddech.
Mogą
pojawić się także wymioty, biegunka, ciemne
zabarwienie
moczu czy hemoglobinuria.
W
badaniu przedmiotowym obserwuje się zaczerwienioną tylną ścianę
gardła,miernie powiększoną wątrobę i śledzionę, czasem
żółtaczkę.
W
łagodnych postaciach babeszjozy parazytemia sięga zwykle 4–5%.
Obniżony hematokryt, podwyższona aktywność dehydrogenazy
mleczanowej i wzrost stężenia bilirubiny całkowitej, niskie
stężenie hemoglobiny i haptoglobiny oraz retikulocytoza świadczą
o hemolizie krwinek czerwonych.
Często
występuje również trombocytopenia. Liczba leukocytów może być
podwyższona lub w granicach normy.
Ciężka
postać babeszjozy to taka, która może kończyć się zgonem,
wymaga pobytu na oddziale intensywnej terapii lub której objawy
utrzymują się ponad 14 dni(19). W tym przypadku może wystąpić
ostra zastoinowa niewydolność krążenia, niewydolność nerek i
wątroby, zawał lub pęknięcie śledziony. Często obserwuje się
żółtaczkę i ciężką niedokrwistość, a parazytemia sięga 20%.
Powikłaniem
ciężkiej babeszjozy może być ostry zespół rozsianego
wykrzepiania wewnątrznaczyniowego albo ostry zespół niewydolności
oddechowej (acute respiratory distress syndrome, ARDS).
Ryzyko
wystąpienia tych powikłań rośnie wraz ze wzrostem parazytemii i
nasileniem hemolizy(20
Patrycja Gajda, Agnieszka Rustecka, Bolesław Kalicki 2015
Babeszjoza człowieka – mało znana choroba odkleszczowa
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz